@phdthesis{
author = "Janković, Jelena",
year = "2017",
abstract = "Karcinom štitne žlezde je najčešće maligno boljenje endokrinih organa. Incidenca tiroidnog kancera je u poslednih trideset godina porasla u gotovo svim regijama u svetu, i ovaj trend zabeležen je i u Srbiji. Citološka analiza uzoraka dobijenih biopsijom tankom iglom (FNAB) omogućava diferencijalnu dijagnostiku ovih lezija, međutim u oko 30% slučajeva daje neodređene rezultate. Pacijenti kojima se ne može postaviti jasna dijagnoza se šalju na dijagnostičku lobektomiju i kod više od trećine operisanih se dijagnostikuje indolentna benigna lezija koja nije zahtevala operativni tretman. Pacijenti sa malignitetom, sa druge strane, bivaju podvrgnuti i drugoj, terapeutskoj operaciji. Postoperativna dijagnostika, iako preciznija, takođe nije bez nedostataka. Kriterijumi koji razdvajaju benigne od malignih lezija folikularne arhitekture nisu jasno definisani. Ovi problemi ukazuju na potrebu za dodatnim testovima, odnosno pomoćnim dijagnostičkim markerima.Dosadašnje studije su analizirale različite proteinske i genetičke markere, kao i njihove kombinacije. Neki od njih su pokazali dobre dijagnostičke performanse. Ipak, različiti nedostaci prate upotrebu ovih markera u klinici - imunohistohemijsko određivanje proteinskih biomarkera podleže subjektivnosti u ocenjivanju, dok korišćenje mutacija kao genetičkih markera pokazuje visoku specifičnost, ali nisku osetljivost jer mnogi karcinomi ne nose mutacije.U ovoj disertaciji su analizirani biomarkeri mereni na nivou DNK, RNK i proteina. Na postoperativnim uzorcima je imunohistohemijski određena ekspresija i tkivna lokalizacija proteina kaveolina-1, kao i prisustvo BRAF V600E. U uzorcima biopsija je pored pomenutih markera, određeno i prisustvo RET/PTC1 i 3 hromozomskih rearanžmana i EGFRvIII mutacije. Ekspresija gena za EGFR je određena u uzorcima grupisanim prema ekspresiji kaveolina-1 i prisustva BRAF V600E mutacije, i analizirane su međusobne korelacije ovih markera, činilaca MAPK signalnog puta. Markeri koji su pokazali dobru diskriminatorsku moć su analizirani zajednički i određen je dijagnostički potencijal ove kombinacije. Analizom korelacija sa kliničko-patološkim parametrima, određen je njihov prognostički značaj.Rezultati ove disertacije su pokazali da se proteinska ekspresija kaveolina-1 može upotrebiti kao dijagnostički marker za razlikovanje histotipova slične morfologije, i za diskriminaciju benignih od malignih lezija. Utvrđeno je da su nivoi kaveolina-1 u epitelnom odeljku u pozitivnoj korelaciji sa limfnim metastazama, suprotno od stromalnih koji korelišu negativno sa dubinom infiltracije karcinoma. Ovo ukazuje na potencijalno različite uloge kaveolina-1 u kancerogenezi u zavisnosti od ćelijskog konteksta. BRAF V600E mutacija je detektovana gotovo isključivo u malignim lezijama, i utvrđeno je da kod papilarnog tiroidnog karcinoma pozitivno koreliše sa parametrima agresivnosti. Ova mutacija takođe pozitivno koreliše sa ekspresijom kaveolina-1 u epitelnom tkivnom odeljku, a negativno sa ekspresijom stromalnog kaveolina-1..., Thyroid cancer is the most common malignancy of the endocrine system. Over the last 30 years the incidence of thyroid cancer has been increasing in almost all regions of the world, and this trend has also been recorded in Serbia. Fine Needle Aspiration Biopsy (FNAB) has enabled preoperative differential diagnosis of these lesions, however, 30% of aspirations yield indeterminate results. Patients with nodules that are not clearly benign or malignant undergo diagnostic lobectomy, and more that a third of them prove to have benign, indolent lesions that did not require surgical treatment. Patients diagnosed with malignancy, on the other hand, are referred to a second, therapeutic surgery. Postoperative diagnosis is more precise, yet, it has drawbacks. The criteria for differentiating benign from malignant lesions with follicular architecture is not well defined. The aforementioned obstacles stress the need for additional tests, i.e. the use of adjunct diagnostic biomarkers.A large number of potential protein and genetic biomarkers, as well as their combinations, has been analysed and some of them proved to have good diagnostic performances. Still, there are obstacles in applying these biomarkers in the clinical setting – immunohistochemical scoring of protein markers is prone to subjective interpretation, while genetic mutation testing, although high in specificity, shows low sensitivity given that many malignant lesions do not bear any known mutations.The aim of this dissertation was the evaluation of potential thyroid cancer biomarkers measured on DNA, RNA and protein level. Postoperative tissue samples were used for immunohistochemical analysis of the expression and tissue localisation of the protein caveolin-1, and determination of the presence of BRAF V600E mutation. Biopsy samples were used for the analysis of the previously mentioned biomarkers, as well as to determine the frequency of RET/PTC1 and 3 chromosomal rearrangements and EGFRvIII mutation. After dividing the samples in groups according to caveolin-1 expression and BRAF genotype, EGFR gene expression was measured. The mutual associations of these markers, components of the MAPK signaling pathway, were also determined. Markers with a good discriminatory power were analysed in combination. Their associations with clinico-pathological parameters were used to determine their prognostic value.The results of this dissertation have shown that protein expression of caveolin-1 can be used for differentiating lesions with similar histological features, as well for discriminating benign from malignant nodules. The levels of caveolin-1 in epithelial tissue compartment of malignant lesions correlate positively with the presence of lymphatic tumor spreading, while, contrary to that, stromal caveolin-1 correlates negatively with the degree of tumor infiltration. This indicates that caveolin-1 has different roles in cancer progression depending on the cellular context...",
publisher = "Универзитет у Београду, Хемијски факултет",
journal = "Универзитет у Београду",
title = "Analiza proteinskih i genetičkih biomarkera u preoperativnoj i postoperativnoj diferencijalnoj dijagnostici tumora štitaste žlezde",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_nardus_8025"
}
