Aktivni biomonitoring policikličnih aromatičnih ugljovodonika u vazduhu gradske sredine korišćenjem mahovina Sphagnum girgensohnii i Hypnum cupressiforme

Abstract

Monitoring vazduha je složen tehnički zadatak, a tehnike praćenja zagađenja atmosfere su predmet intenzivnog istraživanja proteklih decenija (Helsen, 2005). U Evropskim zemljama merenje kvaliteta vazduha zasniva se na fizičko-hemijskim tehnikama i one mogu pružiti tačna merenja za različite zagađujuće supstance atmosfere, kao što su: ugljen-monoksid, sumporovi oksidi, azotovi oksidi, policiklični aromatični ugljovodonici i suspendovane čestice (particulate matter, PM). Merenje koncentracija ovih čestica se instrumentalnim tehnikama može pratiti nekoliko sati do nekoliko dana, što predstavlja nedostatak ovih metoda (kada želimo da merimo koncentraciju zagađujućih supstanici tokom dužeg perioda) zbog visoke cene instrumenata i potrebe za njihovim tehničkim održavanjem. Alternativni način za praćenje koncentracija ovih čestica je upotreba kopnenih mahovina ili drugih organizama kao biomonitora (Ares i dr., 2012). Policiklični aromatični ugljovodonici pripadaju grupi molekula od velikog interesa za monitoring zbog njihovih kancerogenih, teratogenih i toksičnih svojstava. Jedna od najpoznatijih kancerogenih supstanci iz ove grupe je benzo[a]piren (Cavalieri i Rogan, 1998; Delistraty, 1998). Upravo zbog štetnih efekata ovih supstanci uloženi su napori da se optimizuje što više načina za monitoring istih. Cilj ovog master rada je praćenje sadržaja policikličnih aromatičnih ugljovodonika u vazduhu u gradskim sredinama primenom dve vrste mahovina Sphagnum girgensohnii i Hypnum cupressiforme i poređenje dobijenih rezultata.